Tütün dikimleri Nisan ayının ilk haftasında başlamış, ancak ara ara yağan yağmurlar nedeniyle tütün dikimlerine ara verilmiştir. Dikimler çoğunlukla Mayıs ayının sonunda tamamlanmıştır. 2013 yılı için Mayıs ayının 20’sine kadar dikilen tütünler erken ve vaktinde, sonrasında dikilen tütünler geç dikim olarak sayılabilir. Bu tarihten sonra bastıran ani sıcaklıklar dikilen tütünlerin tutma, büyüme ve gelişmelerini menfi olarak etkilemiştir. Geç kalan üreticilerden bazıları, bir kısım tütün dikimlerini, kırım işçiliğini geniş zamana yaymak için bilerek geç dikim yapmaktadırlar.

    Denizli bölgesinde tütün tarımı %30–35 oranında kiralık tarlalarda yapılmaktadır. Tarlanın durumuna göre kira ücreti dekarı 75–100 TL. arasında değişmektedir. Tütün dikimleri makine ile yapılmış olup dikim ücreti dekar başına 100 ile 120 TL arasında gerçekleşmiştir. Tütün dikilişlerinde can suyu verme tamamında tankerle, salma sulama ile veya yağmurlama sistemiyle yapılmıştır.

Son birkaç yıldır yaşanan tütün piyasası nedeniyle üreticiler tütün tarlalarına daha fazla gübre atarak dikimlere başlamışlardır. Kaliteli Türk tütünü imajını zedeleyen ve sürdürülebilir üretimi zora sokan uygulama alıcılar tarafından tekrar sorgulanmalıdır.

İl genelinde en fazla artış Acıpayam İlçesinde yaşanmıştır. Üretim %100’ün üstünde artış göstermiştir. Daha önceki yıllarda tütüne ara veren köylerin neredeyse tamamında tütün ekilişleri yapılmıştır.

    Bazı tütün şirketleri Denizli bölgesinde, organik tütün üretimi adı altında özel gübreleme ve ilaçlama yöntemleri uygulayarak üretim yaptırmaktadırlar. Bu tip üretim için şirketler üreticilerle 5 yıllık sözleşme yapmakta,  üretilen tütünlere özel fiyat tarifesi tatbik etmektedirler.

    Erken ve vaktinde dikilen tütünlerin neşvüneması iyi, geç dikilenlerin ise yavaş gerçekleşmiştir. Bölgelere göre değişmekle beraber iyi gelişenlerde ortalama yaprak sayısı 26–28, geç dikilenlerde ise 18–20 kabul edilebilir.

Çapalama işleri Mayıs ayı sonunda başlayıp Haziran ayında devam etmiştir. 1. ve 2. çapalama işleri traktörün arkasına takılan çizgi çekme aparatıyla, çapalama makinesi ve elle yapılmıştır. Tütün dikilişleri artış gösterdiğinden çapalama yevmiyeleri de artış göstermiştir. Çapalama işçilik ücretleri 50 – 60 TL olarak gerçekleşmiştir. Haziran ayında mevzi yağış alan tütün tarlaları ve sulama imkânı bulunan yerlerdeki tütünlerde verim yüksek olmuştur.

    Tütün dikimlerinde can suyundan ilaç uygulaması  %70, üstten uygulama %30 oranındadır. 2013 yılının hava şartları mı yoksa yıllardır yapılan uygulama sonucu tripslerin bağışıklık göstermesindenmidir verilen ilaçlar tripslerle mücadelede başarısız olmuştur. Daha önceki yıllarda can suyu ile ilaç uygulaması sonucu tripslerle mücadele edilirken, yağ bazlı ilaçlarla üstten ilaçlamalar yapılmıştır.

Haziran ayının sonunda dip sıyırma ile kırım faaliyetleri ve kırımların yanında kurutma seraları da kurulmaya başlamıştır.

2012 yılında yeşilkurt tütünlerde zarar verdiğinden Nikfer Beldesinde tütün tarlalarında yeşilkurt tuzağı kurularak popülasyon takip edilmiştir. Ancak yeterli popülasyon olmadığından herhangi bir zararı olmamıştır. Bölgede diğer tarımsal ürünlerde de olduğu gibi tripsler tütünlerde emgi yaparak zarar yapmış, zararın yanında bulaştırdığı lekeli solgunluk virüsü ile Buldan ve Güney İlçelerinde verim ve kaliteyi olumsuz etkilemiştir. Lekeli solgunluk virüsüne bütün bölgede rastlanmaktadır. Trips mücadelesine tütünler tarlaya dikildiğinde başlanmalıdır. Mayıs ayından sonra yapılan mücadeleler başarıya ulaşmamaktadır. Geçmiş yıllarda fazla görülmeyen ancak bu yıl popülasyonu artan tütün gebesi gövdede ve yaprakta zarar oluşturmuştur. Yaprak ve gövde içinde oluşu mücadelesini zorlaştırmıştır. 2012 yılı kışının ılık geçmesi ile tütün artıklarının tarlada bırakılması tütün gebesi ve tripslerin 2013 yılına çok sayıda ve güçlü girmesine neden olduğu düşünülmektedir.

    Kırım döneminde en fazla karşılaşılan hastalık külleme hastalığıdır. Yaz aylarında esen poyraz rüzgârları, külleme hastalığının yayılmasına neden olmuştur. Külleme ile Temmuz ve Ağustos aylarında ilaçlama yapan üreticilerin tütünleri, hastalığa yakalanmamıştır. Canavar otu bölgemizin önemli zararlılarından birisidir. Zararı kök bölgesinde olan ve topraktan çıkış yapmayan yalancı canavar otu da Acıpayam İlçesi tütün tarlalarında verim ve kaliteyi olumsuz yönde etkilemektedir.

Alliance One şirketi Acıpayam’da yaklaşık 150 dekar alanda tütün diktirerek maliyet çalışması yapmıştır. Kırım-dizim-kurutma ve kutulama işçilği  için kilo başına 1,1 TL (yaş tütün) ücret ödemiştir.

Havalar açık ve sıcak seyretmiş olup kırım işleri Ağustos sonunda %40, Eylül sonunda ise %90 oranında tamamlanmıştır. Ancak Kasım ayı içinde kırım yapan üreticilere rastlanmaktadır.

    Tütün dikilişindeki artış kırım yevmiyelerine de yansımıştır. 60–65 TL ye kadar çıkan yevmiyelerle kırım yaptırılmaya çalışılmıştır. Kırım yevmiyelerinin yüksekliği nedeniyle kırımı yarım kalan tarlaların yanında, hiç kırım yapılmayan tarlaların çokluğu da dikkat çekmektedir. Yevmiyeci en fazla 10–12 kargı tütün kırıp dizebilmektedir.

    Kırım işleri yevmiyenin yanında, dizi hesabı ile de yapılmaktadır.  Bir dizi 6 iğneden oluşmaktadır. Bir dizi – kargı yaş olarak 4–5 TL’den dizilmiştir.

    Kır ve kırtaban alanlarda dekar verimi 65 ile 130 kg arasında değişmektedir.

2013 yılında üretilen tütünlerin kutulama işleri tamamlanarak, şirketlerinin tütün eksperleri tarafından tespit çalışmaları, ekspertiz işlemi Kasım ayında yapılmaktadır. 2011 ve 2012 yıllarında ekspertiz yapılmadan alınan tütünler iyi tütün üreticilerini memnun etmemiştir. Ancak sürdürülebilir üretim için alıcı ve satıcının korunması gerekmektedir. 2013 yılı başından itibaren alıcılar tütünlerin randıman usulüne göre alınacağını belirtmişlerdir. 2013 yılı üretim maliyet çalışması aşağıda çıkarılmıştır.

 

DENİZLİ BÖLGESİ 2013 ÜRÜNÜ TÜTÜNLERİ ÜRETİCİ MALİYET ÇİZELGESİ

ÜRETİM NOKTASI (Genel):DENİZLİ

SÖZLEŞME (KG) :26.600.000

ÜRETİM (KG): 22.000.000

SÖZLEŞMEDEKİ EKİM ALANI (DA):315.000

HARCAMA KALEMLERİ

MASRAF BEDELİ (TL)

1-TARLA KİRASI:100

2-TARLA HAZIRLIĞI

A)İLK SÜRME(ANIZ BOZMA-PULLUK):35

B)YÜZLEK SÜRÜM(KAZAYAĞI):30

C)TEZEK KIRMA(YALABIK SÜRGÜ):15

3-GÜBRELEME(TABANDAN 15-15-15):15

4-FİDE HAZIRLIĞI:80

5-DİKİM MASRAFI:110

6-CAN SUYU(TANKERLE):15

7-ÇAPALAMA 2 DEFA:60

9-DİP SIYIRMA MASRAFI:20

10-TARIMSAL MÜCADELE MASRAFI:25

11-TÜTÜN KIRMA VE DİZME:450

12-İP MASRAFI:2

13-KURUTMA MASRAFI:20

16- KUTULAMA MASRAFI:12

17-MUHAFAZA MASRAFI:5

18-PAZARLAMA MASRAFI:5

MASRAFLAR TOPLAMI:999

BİR DEKAR VERİMİ (ÜRETİM / EKİM ALANI) KG:85

BİR KİLONUN MALİYETİ (TL/KG):11,75

     1.nevinin 12–12,6 TL arası olduğu, 8 - 12,6 TL arasında fiyat verilen tütünlerde, ortalama fiyatın 2012 yılındaki ortalama fiyatlardan daha aşağılarda gerçekleşmesi ve Aralık ayı sonunda alım çalışmalarının tamamlanması beklenmektedir. Tütün tesliminden itibaren en geç 10 iş gününde tütün paraları ödenmek zorundadır. Şirketler yıl içinde üreticilere avans vermişlerdir. Uluslararası sigara şirketlerinin sipariş kestiği haberi, tütün üreticilerine kötü yansıyacağa benzemektedir.