2018 Yılı Denizli Tütün Tarımı Raporu
Türkiye Tütün Üretimi: Türkiye’de tütün üretimi 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı kanunun 6. maddesine göre yazılı sözleşme esasına göre yapılmaktadır.
Bilindiği gibi Türkiye tütün üretimi bakımından elverişli ekolojik şartlara sahiptir. Tütünün en iyi yetişme şartlarını uhdesinde bulunduran Ülkemizde Ege, Karadeniz, Doğu-Güneydoğu, Akdeniz ve Marmara Bölgelerinde tütün üretimi yapılmaktadır. 2017 ürün yılında 64 bin çiftçi 93.665 ton tütün üretmiştir. Bu üretim rakamının içinde daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde kendi nam ve hesaplarına sözleşmesiz üretim yapan üreticiler de dahildir.
2017 ürünü Ege Bölgesinde 62.171 ton İzmir Menşei tütün üretilmiştir. 22.900 ton üretim ile Ege Bölgesi üretiminin de % 37 ’sini ve Türkiye üretiminin % 24 ’unu gerçekleştiren Denizli, tütün üretiminde Türkiye ve Ege Bölgesinde 2. sırada yer almaktadır.
Sözleşme Bilgileri: 2018 üretim yılı için Denizli’de 10.500 üretici, 20.670 ton tütün üretmek için şirketlerle sözleşme yaparak, 236 bin dekar alana tütün dikmiştir. İlimizde 6 şirket tütün üretim sözleşmesi yapmıştır.
Üretim Bilgileri: Denizli’nin 12 ilçesinde tütün üretimi yapılmaktadır. Tütün üretim alanlarında yağış ve sıcaklık durumuna göre her yıl değişik hastalık ve zararlılar ortaya çıkmaktadır. 2017-2018 kış döneminin ılıman geçmesi ve iklim değişiklikleri kapsamında diğer ürünlerde olduğu gibi tütünü de etkilemiştir. Sıcak ve kurak bahar koşularında tütün thripsleri popülasyonları çok artmış, mücadele yapılmasına rağmen thripslerin taşıdığı lekeli solgunluk virüsü hastalığı nedeniyle tütünde verim ve kalite kayıpları yaşanmıştır. Tarım teşkilatları ve tütün şirketleri tütün hastalık ve zararlılarını takip ederek, arazi kontrolleri ve eğitim çalışmalarıyla zararı asgari seviyeye çekmeye çalışmıştır.
İlimizde tütün üretimi fidelik yerlerinin hazırlanması ile Şubat, Mart aylarında başlamakta, tütün tohumları fideliğe ekildikten 45-60 gün sonra fideler yetişmekte, Nisan-Mayıs aylarında tütün dikimleri gerçekleşmektedir. Dikimden 45-50 gün sonra kırımlara başlanmakta, kırımları yapılan tütünler tütün kurutma seralarında kurutulmakta ve böylece üretim sezonu tamamlanmaktadır. Tütünün tarla devresi 3,5-4,5 ay devam etmektedir. Denizli’de tütüncülük Şubat-Ekim ayları arasında bilgi, beceri ve tecrübe gerektiren emek yoğun çalışılan bir sektördür.
Denizli’de tütün üretiminde hane başına 22,4 dekar alanda üretim yapılmaktadır. Dekar verimi 70-120 kg arasında değişmekle beraber 2018 yılı için 83 kg ortalama dekar verimi olarak kabul edilebilir. 2018 yılında bahar dönemi kuraklığı ve lekeli solgunluk virüsü hastalığı etkisi ile geçen seneye göre yaklaşık %11’lik bir üretimde azalma olacağı beklenmektedir. Kalite geçen yıla göre daha iyidir.
Denizli'de kır-kırtaban arazilerde üretilen tütünleri, şirketler daha fazla tercih etmektedirler. Özellikle Tavas, Kale, Güney, Buldan, Bekilli başta olmak üzere 12 ilçede üretilen tütünler aranan ürünler durumundadır. Çalıköy, Sofular, Ebecik, Nikfer, Karaköy, Alaattin başta gelen üretim noktalarıdır.
Tavas, Kale ve Beyağaç İlçelerimiz Denizli tütün üretiminin yaklaşık %67’sini karşılamaktadır. Bu bölgede tarımsal üretim içinde tütüncülük birinci iş olarak yapılmaktadır. Bölge ekonomisinde tütünün önemli bir yeri vardır.
Tütün Piyasası: Tütün üretim sözleşmelerinde 7 nevi üzerinden sözleşmeler yapılmıştır. 1. nevi fiyatı 20-21 TL ile 7.nevi fiyatı 5-8 TL arasındaki fiyatlar ile fiyatlandırma yapılacaktır. Üreticilerde döviz kurlarındaki yukarı yönlü hareketler ve yükselen üretim maliyetleri nedeniyle ortalama fiyatların birkaç lira yukarıda gerçekleşeceği beklentisi oluşmuştur.
2018 üretim yılı tütünlerinin tespit ve değerlendirme işlemleri Kasım-Aralık, alım ve ödeme işlerine ise Ocak-Şubat aylarında başlanacaktır. Üretim sezonu içinde üreticiler şirketlerden avans almaktadır. Yaklaşık 19,5 bin ton tütün üretimi olacağı, 20 TL/KG’dan satılacağı ve Denizli ekonomisine 390 milyon TL katkı sağlayacağı beklenmektedir.
.jpg)
İhracat: İlimizde üretilen İzmir Menşei yaprak tütünler tütün şirketlerinin İzmir’de bulunan depo ve tütün işleme tesislerine sevk edilmektedir. Üreticide el ve nevileri karışık olarak kutulanan tütünler, tütün işleme tesislerinde sigara şirketlerinin istediği şekilde ve kalitede standart hale getirilmektedir. Bu işlem sırasında nem ve sıcaklık uygulamaları ile tütünlerin fermantasyon geçirmesi sağlanmaktadır. Fermantasyon geçiren tütünler belirli bir süre dinlendirmeden sonra sigara sanayisinde kullanılacak duruma gelmektedir.
İzmir menşei tütünler şark tipi (oriental) tütün sınıfındadır. Bu tütünler aromatik ve kalite özellikleri yüksek tütün grubundadır. Nikotin muhtevaları %0,5–1 kabul edilir. Şeker içeriği %15–18 düzeyinde olup, tatlı bir içim zevki verir. Düşük nikotin muhtevası, uygun şeker oranı ile yüksek seviyedeki aromatik maddeler, sigara harmanlarına istenen tat ve aroma dengesi verirler. Sigara harmanlarını ıslah eder, sos (katkı maddeleri) emiciliği iyi, soslu sigara harmanlarının vazgeçilmez elemanıdır. Bu tütünler harmanlara %10-15 nispetinde katılmaktadır. Ege Bölgesinde üretilen tütünlerin yaklaşık %12-13’ü Ülkemizdeki sigara sanayisinde kullanılmaktadır. Geriye kalan kısmı ise ihraç edilmektedir. Tütünlerde ihraç merkezi İzmir İlidir. 2017 yılında 35,9 bin ton ihracat karşılığı 278,1 Milyon Amerikan doları gelir elde edilmiştir. Genel tütün ihracatı içinde Ege bölgesi tütünleri %80’lik paya sahiptir.
Sektörel Sorunlar: İlimizde tütün üreticilerinin %70’lik bölümü 50 yaşın üzerindedir. Göç, emeklilik veya tütün alanlarında alternatif ürünlere yönelen çiftçiler nedeniyle tütün üretiminin gelecek yıllarda azalma eğiliminde olacağı düşünülmektedir. Tütün şirketleri sözleşme yapmak için genç ve yeni üretici bulmakta zorluk çekmektedirler.
Tütün fiyatları tespit edilirken üreticiler veya temsilcileri de yer almalıdır. Sözleşmelerde %10 ürün fazlalığının alıcılar tarafından alınacağı, fazlasının alınmayacağı belirtilmektedir. %10’un üzerindeki fazlalıklar için üreticiler zor durumda kalabilir. 15 Kasım 2018